بازار خودرو طی سال جاری با رشد چشمگیر قیمت مواجه بوده است. قیمت‌ها برخلاف سال‌های گذشته حتی در روزهای تعطیلات نوروز هم افزایش پیدا کرد. با هر خبری چند میلیون روی قیمت خودرو رفته است. این در حالی است که به نظر نمی‌رسد در آینده نیز تغییری در بحث قیمت خودرو شاهد باشیم و همچنان قیمت‌ها بر مدار رشد خواهد بود. چراکه شاخص‌هایی که می‌تواند قیمت خودرو را کنترل و آن را کاهشی کند، درحال‌حاضر یا وجود ندارد یا این شاخص‌ها تحت تاثیر موارد قدرتمند دیگری قرار گرفته‌اند. به نظر می‌رسد حتی اگر در سال جاری ۲ میلیون خودرو به بازار عرضه شود اما نرخ ارز تثبیت یا کاهشی نشود، باز هم قیمت خودرو روند رشد را ادامه خواهد داد. هرچند ممکن میزان رشد قیمت کند شود، اما نزولی نخواهد شد.
درخصوص وضعیت بازار خودرو و بررسی شاخص‌های مختلف تاثیر گذار بر این بازار و صنعت خودرو با مهرداد صادقی، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت بازار خودرو را طی مدت اخیر چگونه ارزیابی کردید؟
شرایط کلی بازار خودرو تغییری چندانی نداشته و همچنان بر مدار رشد حرکت می‌کند. تورم در اقتصاد وجود دارد و تاثیر بسیاری در بازارهایی که با سود همراه هستند دارد. در بازار خودرو، کمتر کسی حاضر است خودرویی که در اختیار دارد را به فروش برساند. مگر این‌که نیاز شدید به پول داشته باشد یا خواهان تغییر خودرو و ارتقای آن باشد. بنابراین بازار خودرو در کشور تغییر بزرگی نسبت به سال گذشته نداشته و صرفا نسبت‌به سال گذشته قیمت‌ها با رشد همراه بوده است. با نزدیک شدن به روزهای پایانی فروردین به نظر می‌رسد روند قیمتی همچنان افزایشی خواهد بود و شاخص یا شاخص‌های خاصی که دلیلی بر کاهشی بودن قیمت در آینده باشد دیده نمی‌شود.
این شاخص‌ها که در بازار ایران معمولا روی قیمت چه به لحاظ افزایش و چه به لحاظ کاهشی شدن تاثیر دارند، کدامند؟
وضعیت بازار خودرو در ایران معمولا با توجه به چندین عامل مختلف ارزیابی می‌شود. مورد اول تولید و فروش خودروها است. تعداد خودروهایی که در کشور تولید می‌شود و نرخ فروش خودروها در بازار می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت عمومی بازار خودرو در ایران باشد. این شامل تحلیل از نظر تعداد و انواع خودروهای تولیدی و فروخته شده است. بنابراین در بازاری که عرضه خودروهایی که بازار به آن احتیاج دارد؛ با کمبود مواجه است قطعا قیمت‌ها رشد خواهد داشت. درحال‌حاضر شاهد تنوع خوبی در خودروهای بیش از یک‌میلیارد تومان هستیم. مثلا در بازه قیمتی ۱.۵ تا ۱.۶میلیارد تومان چند خودرو ازسوی خودروسازان عرضه می‌شود که هر کدام برای خرید مشتری را وسوسه می‌کند. اما در بازه قیمتی ۵۰۰ تا ۷۰۰ چند خودرو وجود دارد؟ تعداد عرضه این خودروها چقدر است؟ آیا همه می‌توانند به این خودروها دست پیدا کنند؟ بنابراین بازار با مشکلات بسیاری در این بخش مواجه است. موضوع بسیار مهم دیگر که سال به سال در حال تغییر است، بحث قدرت خرید مردم است. نرخ تغییرات در توانایی خرید مصرف‌کنندگان برای خرید خودروها نیز می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت بازار باشد. عواملی مانند نرخ تورم، رشد اقتصادی و درآمد متوسط خانوارها بر این موضوع تأثیر می‌گذارند.
در حوزه بازار، بسیاری معتقدند که اصولا دولت نمی‌تواند بازار را کنترل کند. با دستور شاید بتوان قیمت کارخانه را تعیین کرد، اما بازار راه خود را خواهد رفت. در این بخش چه مساله‌ای وجود دارد؟
دقیقا سیاست‌های دولتی نمی‌تواند به بازار و صاحب سرمایه بگوید که خودرو را نباید با این قیمت فروخت. بازار یعنی عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت خودرو است. بازار هم این قیمت را براساس تورم موجود و اوضاع احوال اقتصادی و سیاسی و امید یا عدم امید به بهبود شرایط تعیین می‌کند. بنابراین حتی بازارسازی جعلی هم نمی‌تواند آن‌طور که خود نهاد بازار تعیین‌کننده است، تاثیرگذار باشد. یعنی نمی‌توان یک خودرو را که درنهایت ۵۰۰میلیون تومان ارزش دارد، با قیمت‌سازی ۱.۲میلیارد تومان فروخت. بازار اما تعیین‌کننده قیمت خواهد بود. اما سیاستگزاری دولت در بخش‌های دیگر می‌تواند به تنظیم قیمت کمک کند. سیاست‌های دولتی مانند تعیین نرخ مالیات، تعرفه‌ها و تسهیلات مالی برای خرید خودروها نیز بر وضعیت بازار خودرو تاثیرگذار هستند. تغییرات در این سیاست‌ها می‌تواند بازار را به‌طور قابل‌توجهی تحت‌تاثیر قرار دهد. قطعا امسال با افزایش مالیات قیمت خودرو رشد می‌کند. با افزایش تعرفه واردات قطعات منفصله، قیمت خودرو رشد خواهد کرد. اما اگر دولت تسهیلات مالی قابل‌توجهی با سود اندک برای خرید خودرو در نظر بگیرد و این تسهیلات همیشگی باشد، می‌تواند بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
نقش تولیدکننده در بازار خودرو چیست؟
عواملی مانند تولید قطعات و قابلیت تامین مواد اولیه، توانایی فنی و تکنولوژیکی شرکت‌های خودروسازی، وضعیت کارگری و مدیریتی و سرمایه‌گذاری در این صنعت نیز می‌تواند بر وضعیت بازار خودرو تاثیرگذار باشد. باتوجه به این عوامل و داده‌های آماری مربوطه، تحلیل‌هایی از وضعیت بازار خودرو در ایران ارائه می‌شود که به شرکت‌ها، دولت، و سایر نهادها کمک می‌کند تصمیمات بهینه‌ای در زمینه فروش و توزیع خودروها اتخاذ کنند.
چرا درحال‌حاضر فروش لیزینگی خودرو در ایران با مشکل مواجه است؟
فروش لیزینگی خودرو در ایران با چند مشکل مواجه است که این مشکلات شامل موارد مختلفی است. محدودیت‌های مالی و اقتصادی یکی از این مشکلات است. محدودیت‌های مالی و اقتصادی مانند تورم، نوسانات ارز و وضعیت نامناسب اقتصادی می‌تواند به کاهش توان خرید مصرف‌کنندگان و افزایش هزینه‌های مالی برای شرکت‌های لیزینگی منجر شود. مشکلات مربوط به بانک‌ها نیز یکی از مباحث اختلال در لیزینگ‌هاست. مشکلات مرتبط با بانک‌ها مانند ناتوانی در تامین منابع مالی، بالا رفتن نرخ سود و کمبود تسهیلات مالی نیز می‌تواند بر فروش لیزینگی خودرو تاثیرگذار باشد. تغییرات سیاست‌های دولتی نیز در ناتوانی لیزینگ‌ها نقش مهم دارد. تغییرات در سیاست‌های دولتی مانند افزایش نرخ مالیات و تعرفه‌ها، تغییر در قوانین مالی و اقتصادی، و تحریم‌های اقتصادی می‌تواند به نوعی تأثیر مخرب بر فروش لیزینگی خودرو داشته باشد. عدم اطمینان و نامشخصی در زمینه آینده اقتصادی و سیاسی کشور می‌تواند موجب تردید مصرف‌کنندگان و تاخیر در تصمیم‌گیری برای خرید خودروهای لیزینگی شود. همچنین محدودیت‌های قانونی و مالیاتی مانند افزایش مالیات بر ارزش افزوده و محدودیت‌های مرتبط با تسهیلات مالی می‌تواند به تضعیف بازار لیزینگ خودرو منجر شود. به طور کلی، مشکلات مختلف اقتصادی، مالی، سیاسی، و قانونی می‌تواند به کاهش فروش خودروهای لیزینگی در ایران منجر شده و باعث ایجاد مشکلاتی برای شرکت‌های لیزینگی و مصرف‌کنندگان شده است.
چه راهکاری برای کاهش قیمت خودرو در بازار ایران با توجه به وجود تورم در اقتصاد وجود دارد؟
برای کاهش قیمت خودرو در بازار ایران با توجه به وجود تورم در اقتصاد باید به فکر کاهش هزینه‌های تولید و همچنین کاهش مالیات و عوارض باشیم. دولت در اینجا باید دخالت کتد. آیا دولت از درآمدهای خود یا حداقل بخشی از آن‌ها می‌تواند گذر کند؟ افزایش بهره‌وری در صنعت خودروسازی و کاهش هزینه‌های تولید از طریق بهبود فرآیندهای تولید، کاهش هزینه‌های نیروی کار، استفاده از فناوری‌های به‌روزتر و بهینه‌سازی زنجیره تامین می‌تواند به کاهش قیمت خودروها کمک کند. همچنین همان‌طور که تاکید شد، کاهش مالیات‌ها و عوارض مرتبط با خودروها مانند مالیات بر ارزش افزوده، عوارض ورودی، و تعرفه‌ها می‌تواند به کاهش قیمت نهایی خودروها منجر شود. تشویق به رقابت در بازار خودروسازی و ورود شرکت‌های جدید و متنوع به بازار می‌تواند باعث افزایش تنوع محصولات و کاهش قیمت خودروها شود. درحال‌حاضر در برخی سگمنت‌ها شاهد رقابت سنگینی هستیم و در برخی سگمنت‌ها اصولا کمتر خودروسازی مایل به سرمایه‌گذاری است. با اجرای این راهکارها و سیاست‌ها، می‌توان به کاهش قیمت خودروها در بازار کمک کرد و این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر قدرت خرید مصرف‌کنندگان و رونق صنعت خودرو داشته باشد.
سرمایه‌گذاری در بخش خودرو در ایران تا چه زمانی سودآورخواهد بود؟
پیش‌بینی سودآوری سرمایه‌گذاری در بخش خودرو در ایران به میزانی از عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فنی وابسته است که ممکن است در زمان‌های مختلف متغیر باشند. رشد و توسعه فناوری‌های جدید در صنعت خودرو می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش راندمان خودروها منتهی شود که این موضوع می‌تواند سودآوری سرمایه‌گذاری را تسهیل کند. قیمت‌های محصولات خودروسازی و نرخ تورم در بازار می‌تواند بر سودآوری سرمایه‌گذاری تأثیرگذار باشد. پیش‌بینی و مدیریت صحیح قیمت‌گذاری محصولات می‌تواند موجب افزایش فروش و سودآوری شرکت‌های خودروسازی شود. شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور، نیازها و تقاضای بازار و تأثیرات تحریم‌ها و تحولات جهانی می‌تواند بر سودآوری سرمایه‌گذاری تاثیرگذار باشد. ضمن این‌که پایداری و قابلیت پیش‌بینی آینده در بازار خودروسازی می‌تواند به سرمایه‌گذاران اطمینان بیشتری درباره سودآوری سرمایه‌گذاری در این صنعت بخشد. با توجه به این عوامل، سرمایه‌گذاری در بخش خودرو در ایران ممکن است به مدت متغیری از زمان سودآوری باشد و بستگی به شرایط مختلف بازار و توانایی مدیریتی و استراتژیک شرکت‌های خودروسازی دارد.
